IVA (in vitro aktivasyon) tedavisi nerelerde uygulanır ve başarı oranı nedir?

/in /tarafından

IVA (in vitro aktivasyon) tedavisi nerelerde uygulanır ve başarı oranı nedir?

IVA (In Vitro Aktivasyon), erken yumurtalık yetmezliği (POI) veya çok düşük yumurtalık rezervine sahip kadınlarda, uykuda (dormant) kalan folikülleri uyandırarak gebelik şansını artırmayı hedefleyen deneysel bir tedavidir.

Bu yöntemde yumurtalıklardan küçük bir doku parçası alınır, laboratuvar ortamında veya mekanik yöntemlerle “aktive edilir” ve tekrar yumurtalığa nakledilir. Amaç, mevcut olan az sayıdaki folikülün gelişimini tetikleyerek yumurta elde etmektir.

IVA Hangi Durumlarda Düşünülür?

  • Erken menopoz / Prematür over yetmezliği (POI)
  • Çok düşük yumurtalık rezervi (AMH düşük, AFC sınırlı)
  • Standart IVF yöntemlerinden yanıt alınamayan hastalar

IVA’nın Güncel Durumu

  • İlk klinik doğum, Japonya’da Dr. Kazuhiro Kawamura ve ekibi tarafından Aralık 2013’te rapor edilmiştir.
  • Araştırmalar halen Stanford Üniversitesi (Prof. Dr. Aaron Hsueh) ve Japonya’da sürmektedir.
  • Son yıllarda İspanya ve Avrupa’da birkaç merkezde küçük hasta gruplarında uygulanmıştır.
  • 2024–2025 güncel çalışmalarında, bazı hastalarda folikül gelişimi ve embriyo elde edilse de, başarı oranları çok değişken bulunmuştur.

Başarı Oranları

  • Klinik çalışmalarda hastaların yaklaşık %20–30’unda folikül gelişimi sağlanabilmiştir.
  • Canlı doğum oranları ise bu oranın oldukça altındadır.
  • Bazı hastalarda hiç yanıt alınamayabilir.

👉 Bu nedenle IVA henüz rutin bir tedavi değildir ve standart IVF tedavisinin yerini alamaz.

Hâlâ Deneysel Bir Yöntem

  • IVA’nın güvenliği ve etkinliği konusunda uzun vadeli, geniş hasta gruplu çalışmalar eksiktir.
  • Henüz kanıtlanmış standart bir protokol yoktur.
  • Dolayısıyla, dünya çapında hâlâ deneysel kabul edilmektedir.

Sonuç

IVA (In Vitro Aktivasyon), özellikle erken yumurtalık yetmezliği olan kadınlara umut vaat eden, ancak hâlen deneysel aşamada olan bir yöntemdir.

  • Yaygın klinik kullanımı bulunmamaktadır.
  • Sadece belirli araştırma merkezlerinde, etik onaylı protokoller dahilinde uygulanmaktadır.
  • Başarı oranları düşük ve değişkendir.

➡️ Bu nedenle hastaların, IVA’yı kesin çözüm olarak görmemesi, ancak gelişmeleri bilimsel açıdan takip etmesi önemlidir.

Sigara ve Kısırlık - Doç. Dr. Ercan Baştu

Sigara ve Kısırlık

/in /tarafından

Sigara ve Kısırlık - Doç. Dr. Ercan Baştu

Kadınların doğurganlığında sigaranın etkileri nelerdir?

Sigara içmenin kalp, akciğerler ve damarlar üzerinde yarattığı zararla çok iyi bilinmektedir. Öte yandan, son yıllarda sigara içmenin doğurganlıkta yol açtığı zararlar anlaşılmış olmasına rağmen, toplum tarafından henüz net anlaşılamamıştır. Sigara içmenin hamile kalma ve hamilelik sürecini normal sürede tamamlama üzerinde negatif etkileri bulunmaktadır.Tüm bilimsel araştırmalar, sigara içmenin doğurganlık üzerinde zararlı etkileri olduğu konusunda hem fikirdir. Sigara içenlerde, içmeyenlere göre, kısırlık oranı daha yüksektir. Pasif içiciliğinin vücut üzerine etkisi aktif içicilikten ufak bir fark gösterdiğinden, bir çiftten herhangi biri (erkek yada kadın) sigara içtiğinde diğeri üzerinde de kapsamlı yan etkiye yol açmaktadır. Araştırmaların sonucuna göre sigara içimi kadınların yumurtalıklarında kapsamlı zarara yol açmaktadır. Sigara içmenin yumurta kaybına yol açtığı saptanmıştır. Ek olarak, sigaranın içindeki maddelerin yumurtalık içindeki hücrelerin östrojen salgılamasını etkilediği ve yumurtanın genetik anomaliye sahip olma ihtimalini arttırdığı görülmüştür. Sigara içmek düşük ve dış gebelik risklerinin artmasıyla da yakından ilişkilidir. Hamileyken sigara kullanan kadınların bebeklerinin düşük kiloyla doğma veya erken doğma ihtimali yüksektir. Kendi sigara içen veya yaşadığı evde sigara içerenlerin bulunması durumlarında, kadınlarda ani bebek ölümü sendromu daha sık görülmektedir.

Sigara içmenin tüp bebek (IVF) tedavileri üzerindeki etkisi nedir?

Sigara içenlerde içmeyenlere göre neredeyse iki kat daha fazla sayıda tüp bebek (IVF) denemesi gerekebilir. Araştırmaların sonucuna göre, sigara için kadınların yumurtalıklarını stimüle etmek için daha yüksek ilaç dozu gerekirken, tedavi sonrası daha az yumurta elde edilmektedir. Sigara içen kadınlarda embriyonun tutunma oranı ve IVF tedavisinin başarı oranı, sigara içmeyen kadınlara göre daha düşüktür. Ek olarak, hamilelik esnasında düşük riski sigara kullanan kadınlarda artar. Sigaranın yan etkileri kadının yaşı arttıkça doğru orantılı olarak artmaktadır. Özetle, sigaranın doğurganlık üzerindeki yan etkilerini IVF tedavileri bertaraf edememektedir.

Erkeklerin sigara içmesinin kısırlık üzerine etkisi nedir?

Sigara içen erkeklerin spermlerin sayısal azalma, hareketliliğinde yavaşlama ve şekillerinde anomalilere daha sık rastlanmaktadır. Bu durum çiftin hamilelik arzusunu etkileyebilen önemli bir faktördür. Ek olarak, sigara içen erkeğin yanında eşi/partneri ‘pasif’ içici konumunda olacağından zararı katlanarak artar.

Tüp bebek (IVF) tedavilerinden önce sigarayı bırakmak tedaviye katkı sağlar mı?

Önemli bir araştırmanın sonuçları, çiftte sigara kullanan tarafın sigaraya tüp bebek tedavisinden en az 2 ay önce bırakmasının, hamile kalma oranlarını anlamlı derecede arttırdığını ortaya koymuştur. Uzun dönemli sigara içmenin yumurtalıklar (overler) üzerinde geri dönüşü olmayan yan etkileri olduğu bilinse de, bu zararlı etkiler IVF tedavilerine başlamadan bir süre önce sigara bırakılırsa belli miktarda azaltılabilir.Sonuç olarak, tıbbi geçmişinde kısırlık veya birden fazla gebelik kaybı olan kişilerin ve eşlerinin/partnerlerinin en kısa sürede sigarayı bırakması hem doğal yollarla hem tüp bebek (IVF) tedavileriyle hamile kalma ihtimalini arttırabilir.

Hamilelik ve Egzersiz

Hamilelik ve Egzersiz

/in /tarafından

Hamilelik ve Egzersiz

Hamilelikte egzersizsin faydaları nelerdir?

Hamilelikte aktif olmanın ve en az 30 dakikalık düzenli egzersiz yapmanın faydaları arasında şunlar sayılabilir:

  • Şişkinliği, kabızlığı, sırt ağrılarını azaltır
  • Gebelik şekeri riskini azaltır
  • Enerjinizi arttırır
  • Ruh sağlığınıza iyi gelir
  • Duruşunuzu düzletir
  • Kas gücünü arttırır
  • Daha iyi uyumanızı sağlar

Hamilelikte düzenli egzersiz doğumu daha rahat yapmanızı sağlarken, doğum sonrası kolay kilo vermenize da yardımcı olur.

Hamilelikte hangi egzersizleri yapabilirim?

Hamilelikte yapılması güvenli sporlar şunladır:

  • Yürüyüş
  • Temiz havuz veya denizde yüzme
  • Hamilelik öncesi düzenli koştuysanız koşma
  • Pilates (hamile pilatesi yaptırma eğitimi almış bir hoca eşliğinde)
  • Yoga (hamile yogası yaptırma eğitimi almış bir hoca eşliğinde)

Hamilelikte hangi egzersizlerden kaçınmalıyım?
Düşme riski fazla olan jimnastik, su kayağı, kar kayağı, ata binme gibi sporlardan kaçınılmalıdır. Diğer sporcularla çarpma riski olan basketbol, voleybol, futbol gibi grup sporlarını yapmak da riskli olabilir. Basınç riskinden dolayı suda dalma da hamilelik döneminde önerilmez.

Erken Yumurtalık Yetmezliği

/in /tarafından

Erken over yetmezliği

Bir kadının yumurtalıkları 40 yaşından önce yumurta üretmeyi bırakırsa bu duruma erken yumurtalık yetmezliği veya tıbbi adıyla prematür over yetmezliği (POI) denir. Kadınların yaklaşık %1’inde görülür. Bazı kadınlarda bu durum genç yaşlarda bile ortaya çıkabilir.

Yumurtalıklar yalnızca yumurta üretmekle kalmaz, aynı zamanda östrojen hormonu salgılar. Bu nedenle yumurtalıkların fonksiyonunu kaybetmesi, hem doğurganlığı hem de östrojen düzeylerini etkiler.

Erken Yumurtalık Yetmezliğinin Belirtileri

Belirtiler çoğunlukla menopoza benzer:

  • Adet düzensizliği veya adetin tamamen kesilmesi
  • Vajinada kuruluk ve hassasiyet
  • Sıcak basmaları
  • Gece terlemeleri
  • Uyku problemleri
  • Ruh hali değişiklikleri (anksiyete, depresif his)

Bu bulguların temel nedeni, yumurtalıkların yeterli östrojen üretememesidir.

Erken Yumurtalık Yetmezliğinin Nedenleri

Çoğu zaman neden kesin olarak bilinmez. Ancak bazı durumlarda risk artabilir:

  • Genetik nedenler: Turner sendromu, Fragile X sendromu taşıyıcılığı
  • Aile öyküsü: Ailede erken menopoz görülmesi
  • Bağışıklık sistemi hastalıkları: Özellikle tiroidi etkileyen otoimmün hastalıklar
  • Kanser tedavileri: Radyoterapi ve/veya kemoterapi sonrası
  • Diğer faktörler: Enfeksiyonlar, cerrahi girişimler

Erken Yumurtalık Yetmezliği ile İlişkili Riskler

  • Osteoporoz (kemik erimesi): Östrojen eksikliğine bağlı kemik yoğunluğunun azalması
  • Kalp-damar hastalıkları riski
  • Depresyon ve psikolojik etkiler
  • Genetik aktarım: Genetik nedenli ise çocuklara da taşınabilir

Erken Yumurtalık Yetmezliği Nasıl Teşhis Edilir?

Tanıda öncelikle hormon testleri kullanılır:

  • Yüksek FSH (Folikül Stimüle Edici Hormon)
  • Düşük E2 (östrojen)

Gerektiğinde:

  • Kromozom analizi (genetik neden araştırması)
  • Kemik yoğunluğu ölçümü (osteoporoz riski için) yapılabilir.

Erken Yumurtalık Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?

  • Kanser tedavisine bağlı gelişen POI: Bazı kadınlarda yumurtalık fonksiyonları zamanla geri dönebilir.
  • Sebebi bilinmeyen veya genetik nedenli POI: Geri dönüşü genellikle mümkün değildir.
  • Tedavi yaklaşımı:
    • Hormon tedavisi (östrojen ve progesteron) ile semptomların hafifletilmesi
    • Kemik sağlığı için D vitamini, kalsiyum takviyesi ve yaşam tarzı önerileri
    • Doğurganlık açısından bazı kadınlar için tüp bebek ve donör yumurta tedavileri seçenek olabilir.

Sonuç

Erken yumurtalık yetmezliği hem doğurganlığı hem de genel sağlığı etkileyebilen bir durumdur. Belirtiler menopozu andırsa da 40 yaş öncesinde görülmesi, farklı tanı ve tedavi yaklaşımları gerektirir.

➡️ Eğer adet düzensizliği, sıcak basmaları veya doğurganlıkla ilgili sorunlar yaşıyorsanız mutlaka bir kadın sağlığı ve doğurganlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

Yumurtalık Kistleri

/in /tarafından

Over Kistleri

Yumurtalık (Over) kisti nedir?

Yumurtalığın içinde bir kesenin içi sıvı veya başka bir dokuyla dolduğunda yumurtalık kisti oluşur. İçinde özellikle yağ veya saç bulunan kistlere ‘dermoid kist’ adı verilir. Kadınların doğurgan oldukları yaşlarda kistler daha sık görülebilir. Bir kadında birden fazla kist oluşabilir. Yumurtalıklar kistlerinin ebatları farklılık gösterebilir. Genelde, bu kistler zararsızdır ve kendi kendilerine yok olurlar. Bazen de kistlerin çıkarılması gerekebilir.Yumurtalık kistlerinin çoğu benin, yani kansere yol açmayan tiptir. Ancak bazı kistler malin yani kansere yol açan tip olabilir.

Yumurtalık kistim varsa ne gibi şikayetlerim olur?

Birçok yumurtalık kisti herhangi bir rahatsızlığa yol açmaz. Bazı kistler ara ara karında bıçak gibi bir ağrı saplanmasına sebep olabilir. Büyük kistler kendi etraflarında dönerek ağrıya sebep olabilir. Kanayan veya patlayan kistler, acil müdahale gerektiren durumlara yol açabilir.

Yumurtalık kistlerinin varlığı nasıl anlaşılır?

Genelde ultrasonla rutin jinekolojik muayene esnasında yumurtalık kisti fark edilir.

Yumurtalık kistleri nasıl tedavi edilir?

Doğum kontrol hapları yumurtalık kistlerinin tedavisinde kullanılabilir. Eğer kistini çok büyükse veya size rahatsızlık veriyorsa ameliyatla alınması gerekebilir. Ameliyatın tipi (açık veya kapalı) ve şekli birçok faktöre bağlıdır:

  • Kistin tipi ve ebadı
  • Yaşınız
  • Şikayetleriniz
  • Çocuk sahibi olma planlarınız

Bazen yumurtalığı çıkarmadan sadece kist ameliyatla çıkarılabilir. Bu ameliyata kistektomi denir. Bazen de kistin çıkarılması için yumurtalığın da çıkarılması gerekebilir.

 

Doğum ne zaman başlar?

Doğum Ne Zaman Başlar?

/in /tarafından

Doğum ne zaman başlar?

Doğum başladığında ne olur?

Doğum başladığında rahim ağzı (serviks) açılır (dilate olur). Rahim içinde bulunan kaslar belli aralıklarla kasılır. Kasılmalar esnasında, karın sertleşir. Kasılma aralarında rahim gevşer ve yumuşar. Bu esnada bebek rahimden harekete başlar.

Aşağıdaki değişimler doğumun başlayacağına işarettir, ancak her hamile kadında hepsi birden görülmeyebilir.

İşaret Ne zaman hissedilir?
Bebeğin daha aşağı indiği hissi Doğumdan 1-2 hafta ile 1-2 saat öncesi
Vajinal akıntı (renksiz yada hafif kanlı) Doğum başlamadan 1-2 gün önce ya da anda

Yalancı doğum nedir?

Yalancı doğum kasılmaları genelde düzensizdir ve gerçek doğumdaki kadar şiddetli değildir. Bazen yalancı doğumu gerçek doğumdan ayırmanın tek yolu uzman doktorunuzun vajinal muayene yolu ile rahim ağzınızdaki değişimi değerlendirmesi olabilir.Yalancı doğumun en önemli belirteci olan düzensiz kasılmalara ‘Braxton Hicks’ kasılmaları da denir ve genelde akşam saatlerinde daha çok hissedilir.

Ağrılı cinsel ilişki

Cinsellik ve Ağrı

/in /tarafından

Ağrılı cinsel ilişki

Cinsel ilişki esnasında ağrı ne sıklıkla yaşanır?

Cinsel ilişki sırasında ağrı hissi oldukça yaygındır. Her dört kadından üçü cinsel hayatlarının bazı dönemleri ağrı hissi yaşarlar. Bazı kadınlarda cinsel ilişki esnasında ağrı dönemsel bir problemken, bazılarında devamlı bir problemdir.

Cinsel ilişki esnasında ağrı neden yaşanır?

Kist ve endometriyozis gibi jinekolojik problemler ağrıya sebep olabilir. Kadının o an cinsel ilişkiye girmek istememesi ve cinsel ilişki esnasında partneri tarafından yeterince uyarılmaması da ağrıya sebep olabilir.

Cinsel ilişkiye girmeme isteği nelere bağlıdır?

Aşağıdaki sebepler cinsel isteksizliğin en sık görülen sebepleridir:

  • Ruh haliniz: Seks ile ilgili korku, utanç, suçluluk gibi duygular rahatlamanızı zorlaştırır. Rahatlayamayınca kadının uyarılması çok zordur. Yeterince uyarılmayınca da ağrı yaşanabilir. Yorgunluk ve stres de cinsel arzunuzu azaltabilir.
  • İlişkinizdeki problemler: Partnerinizle yaşadığınız problemler cinsel arzunuzu azaltabilir. Size uygunsuz bir ilişki içinde olmanız cinsel isteksizliğe önemli bir neden olabilir.
  • Kullandığınız ilaçlar: Bazı ilaçların yan etkileri arasında cinsel isteği azaltma olabilir. Birçok ağrı kesicinin cinsel isteği azalttığı bilinmektedir.
  • Tıbbi veya cerrahi durumlar: Romatizma, şeker, kanser, tiroit hormonuyla ilgili hastalıklar cinsel isteği azaltabilir. Bazı ameliyatlar vücutta yara izleri bırakabilmektedir. Bu tip izler de cinsel isteksizliğe sebep olabilir.
  • Partneriniz: Eğer partneriniz seks problemi varsa, bu durum sizde tedirginlik yaratabilir. Partneriniz sertleşme problemi yaşıyorsa ve geç boşalıyorsa, cinsel ilişki uzun sürebilir ve bu durum ağrıya sebep olabilir.
  • Cinsel ilişki esnasında hangi jinekolojik hastalıklar ağrıya sebep olabilir?
  • Tedavi edilmezse ağrıya sebep olabilecek bazı jinekolojik hastalıklar:
  • Cilt hastalıkları: Dış genital bölgenizdeki (vulva) cilt hastalıkları tedavi edilmezlerse seks esnasında tahriş olup, ağrı, kaşıntı ve yanma hissine sebep olabilir.
  • Vulvodini: Vulvodini vulvayı etkileyen ağrı hastalığıdır. Sadece vajina açıklığında ağrı görüldüğünde vulvar vestibulit sendrom (VVS) olarak tanımlanır. İlaçla ve bazen cerrahi tedavisi mümkündür.
  • Hormonal değişiklikler: Menopoz öncesi ve menopozda östrojen hormonu seviyesinde azalma vajinada kuruluğa sebep olabilir. Bu durumda hormonal tedavi bir çözümdür. Cinsel ilişki esnasında kayganlaştırıcı kullanmak da bu sorunu giderebilir.
  • Vajinit: Vajinit, vajinanın iltihaplanmasıdır. Bakteri yada mantar enfeksiyonu sonrasında görülebilir. Vajinadan akıntı ve vajina bölgesinde kaşıntı, yanma en sık görülen belirtileridir. Tedavi edilmezse cinsel ilişki esnasında ağrıya sebep olabilir. İlaçla tedavisi mümkündür.
  • Vajinismus: Vajinusmus kontrol dışı yani refleks sebepli vajina kaslarınızın kasılmasıdır. Bu durum cinsel ilişki esnasında ağrıya sebep olabilir. Vajinismus tedavisinde terapi, ilaç ve gerektiğince ameliyat önerilmektedir.

Doğum: Normal doğum esnasında genital bölgede (özellikle perine bölgesinde) yırtıklar oluştuğunda, doğum sonrasında cinsel ilişki esnasında ağrı olabilir. İlaçla ve gerektiğince ameliyatla tedavisi mümkündür.

Diğer sebepler: Endometriyozis ve yapışıklıklar da cinsel ilişki esnasında ağrıya sebep olabilir.

Daha ağrısız cinsel ilişki için benim yapabileceğim neler var?

  • Şiddetli ve devamlı ağrı yaşıyorsanız uzman doktora gitmeniz önemlidir. Öte yandan, daha az ağrılı cinsel ilişki için yapabilecekleriniz arasında aşağıdaki öneriler sıralanabilir:
  • Sıhhi bir kayganlaştırıcı kullanmayı deneyin. Türkiye’de kayganlaştırıcı ürünler bulunmaktadır. Vazelin, bebek yağı, v.b. yağları kayganlaştırıcı olarak kullanmak hijyenik değildir.
  • Sekse zaman ayarın. Siz ve partnerinizin yorgun veya stresli olmadığı zamanlarda sekse zaman yaratın.
  • Partnerinizle konuşun. Nerede ağrı yaşadığınızı, ayrıca hangi cinsel aktivitelerde zevk aldığını partnerinizle paylaşın.
  • Seks öncesi birbirinize dokunarak, masaj yaparak, kendinizi sekse hazırlayın.
  • Seks öncesi ilişki esnasında ağrıyı azaltacak önlemler alın: idrara çıkın, ılık bir banyo alın, ağrı kesici için…

Kısırlık ve Hamile Kalma Süreci

/in /tarafından

Kısırlık ile ilgili uygulanacak testleri ve tedavileri anlamada, doğal yolla hamile kalmanın nasıl olduğunu anlamak önemli olabilir. Önce yumurtalığınız yumurta üretir. Bu yumurta Fallop tüpünden geçmelidir. Sperm ise vajinadan geçerek, rahme ulaşır ve oradan Fallop tüpüne gider ve tüpteki yumurtayı döller. Döllenme genelde fallop tüpünde gerçekleşir. Sonra döllenmiş yumurta, yani embriyo, rahme doğru hareket ederek, […]

Devamını Oku