Endometriozis Sonrası Doğal Gebelik Mümkün mü?
Kısa cevap: Evet, endometriozis öyküsü olan birçok kişi doğal yolla hamile kalabilir. Şans; yaş, kısırlık süresi, hastalığın yaygınlığı, tüpler, erkek faktörü ve yumurtalık rezervi gibi unsurlara göre değişir.
Özet (TL;DR)
- <35 yaş ve hafif hastalık, tüpler açık, ciddi erkek faktörü yok: Kısa süre doğal deneme / gerekirse OS+IUI değerlendirilebilir.
- 35+ yaş veya ≥2 yıl denemeye rağmen gebelik yoksa: IVF’i daha erken düşünün.
- Cerrahi sonrası doğal gebelik şansı; EFI (Endometriosis Fertility Index) ile öngörülebilir ve kişiselleştirilebilir.
Doğal Gebelik Şansını Neler Belirler?
- Yaş ve deneme süresi: 35 yaş sonrası doğurganlık daha hızlı azalır; değerlendirme eşiği daha erkendir.
- Evre/yerleşim: Minimal–hafif (Evre I–II) endometrioziste şans daha iyi olabilir; ileri evre/diep tutulumda doğal gebelik olasılığı düşebilir.
- Tüpler ve pelvis: Hidrosalpinks, yapışıklık ve anatomi bozuklukları şansı azaltır.
- Yumurtalık rezervi ve endometrioma: Rezerv düşüklüğü olasılığı azaltır; cerrahi plan rezerv korunarak yapılmalıdır.
- Erkek faktörü: Ağır bozukluk varsa çoğu kez ICSI ile ilerlenir.
Cerrahi Sonrası Doğal Gebelik
Laparoskopik tedavi sonrası birçok çalışmada ilk 12 ayda anlamlı oranda spontan gebelik bildirilmiştir. Ancak oranlar merkeze, hasta profiline ve hastalığın evresine göre değişir. Ameliyat sonrası ne kadar doğal denemek gerektiği, bireysel prognozunuzu yansıtan EFI (Endometriosis Fertility Index) ile planlanabilir.
EFI (Endometriosis Fertility Index) nedir?
Ameliyat sırasında elde edilen bulgular (rASRM skoru ve tüpler/ovaryum fonksiyonu) ile yaş ve kısırlık süresini birleştirip 0–10 arası bir skor verir. Skor ne kadar yüksekse, ameliyat sonrası doğal gebelik şansı o kadar iyidir; düşük skorda ise IVF’e erken geçiş önerilebilir.
Ne Zaman IVF Düşünmeli?
- ≥35 yaş ve 6 ay denemeye rağmen gebelik yoksa; <35 yaş ve 12 ay sonunda da yoksa
- Evre III–IV / derin infiltratif hastalık, hidrosalpinks, belirgin erkek faktörü veya düşük rezerv varsa
- EFI düşük hesaplandıysa veya cerrahi sonrası makul sürede gebelik oluşmadıysa
Pratik Yol Haritası
- Durum analizi: Yaş, AMH/AFC, semen analizi, tüplerin durumu, evre/yerleşim.
- Gerekirse cerrahi: Ağrı, şüpheli kitle, OPU erişim engeli vb. varsa rezerv koruyucu yaklaşımla.
- EFI’ye göre plan: Yüksek EFI → kısa doğal deneme (± OS+IUI); Düşük EFI → erken IVF.
- Yaşam tarzı: Sigara bırakma, sağlıklı ağırlık, uyku/stres yönetimi, Akdeniz tipi tabak.
Sık Sorulanlar
Hormon baskılama gebelik şansını artırır mı?
Gebelik hedefi varken tek başına baskılayıcı hormon tedavilerinin doğal gebelik şansını artırdığına dair kanıt yoktur;
tedaviler ağrı yönetimi için planlanır.
Ne kadar süre doğal denemeliyim?
Yaş <35 ve uygun profilde 6–12 ay makul olabilir. 35+ yaşta süre daha kısa tutulur; kişisel risklere göre uzmanınızla belirlenir.
Bilgilendirme: Bu içerik genel bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi için doktorunuza başvurunuz. Kişisel tıbbi öneri yerine geçmez.